ömer’in çocukluğu

Kapı Yayınları’nın özgün metinle birlikte Türkçesiyle okura sunduğu ‘Ömer’in Çocukluğu’ Muallim Naci yaşamından yola çıkarak yazdığı bir roman. Birçok yerde yazarın yaşamıyla anlatıcı ve kahramanınki kesişiyor.

eğitim eleştirisi

Muallim Naci’nin Ömer’in Çocukluğu adlı yapıt XIX yüzyıl Osmanlı eğitim sisteminin de bir eleştirisi. Bu eleştiriden hocadan (öğretmen) veliye, derslerin içeriğine  kadar herkes payını alıyor. Muallim Naci’nin eğitimde dayak konusunu özellikle gündeme getiriyor ve eleştiriyor. Doğru dürüst Türkçe eğitiminin verilmemesi yazarın gündeme getirdiği ve inceden inceye eleştirdiği konular arasında yer alıyor.

Eğitimin dini esaslara dayandığını yapıtın genelinden anlıyoruz. Bu eğitim sisteminde öğretmenler anlayışsız ve sorunları çözmek için, öğrenciye dayağı tek çıkar olarak görüyorlar.

çocuk ve hayvan

'Ömer’in Çocukluğu’nda çocuk ve hayvan sevgisi dikkat çekiyor. Yapıtta daha çok evcil hayvanlar sözkonusu ediliyor. Çocuklar zarar göreceği hayvanlardan korkup çekiniyor. Ona bir zarar vermeyeceğine inandığında ise o hayvanı çok seviyor. Örneğin ölen bir ispinoz kuşuna bahçede bir mezar yapıyor.

Kitapta kedi, köpek, oğlak ve kümes hayvanlarından söz ediliyor. Yapıtta, Ömer’in Fındık adında bir kedisinden söz ediliyor.

“İstanbul’a döndüğümüzde bizim fındık görünmedi. Birkaç gün geçti. Yine yok. Üzüldüm. Annem bu kediyi aratmaya başladı. Sonunda birgün bulundu. Ne kadar sevindiğimi anlatamam.

istanbul

Uzam olarak seçilen İstanbul’un XIX yüzyıldaki durumu yapıt süresince gözler önüne seriliyor. Yazarın/kahramanımız Ömer’in yaşadığı Saraçhane’den başlayarak, birçok semtten yapıtta söz ediliyor. Başta Saraçhane olmak üzere İstanbul’da sözü edilen birkaç yer arasında  Merkezefendi, Edirnekapı, Ayasofya, Fatih Meydanı’nı   sayabiliriz.

“Ayasofya semtinde bir konağa girdik. Döşemeleri, mobilyaları mükemmeldi. Zenginlerden birinin konağı olduğu anlaşılıyordu.” (s.53)

Ömer’in çocukluğu çocuk dünyasının yansıtmasının yanı sıra döneme özgü izler taşımasının yanında çocuk eğitimi konusunda ışık tutmasıyla da dikkat çekiyor.

 

Mustafa ASLAN

————————

Muallim Naci, Ömer’in Çocukluğu, Kapı Yayınları, İstanbul- Mart 2013