İSTANBUL HATIRALAR KOLONYASI

“… kırk yıl hemen hep İstanbul’u yazdım” (s.185) diye itirafta bulunan Selim İleri İstanbul Kitaplığı’nın dördüncüsü ‘İstanbul Hatıralar Kolonyası’ adlı yapıtında İstanbul’a ilişkin edebiyattan, müziğe, tiyatroya, sinemaya, iletişim araçlarına… değin uzanan bir alanda büyülü kente ilişkin bilgilerini ve yaşadıklarını paylaşıyor.

‘İstanbul Hatıralar Kolonyası’ dört bölümden oluşuyor. Bölüm başlıkları ise şöyle sıralanıyor:İstanbul’u Yazmak, Çerez, İz Bırakanlar, Anılar Demeti.

İstanbul… istanbul

‘İstanbul Hatıralar Kolonyası’ adlı yapıtında İstanbul’un olduğu ne varsa anlatmayı, paylaşmayı sürdürüyor. Bu yapıtında yazar edebiyat, sinema, resim, tiyatro… alanlarında İstanbul denince Yahya Kemal, Mahmut Yesari, Behçet Necatigil, Ruşen Eşref, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Şaziye Moral, Sevim Burak, Refik Halid, Kerime Nadir, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Tevfik Fikret, Recaizade Mahmut Ekrem, Namık Kemal, Ahmet Mithat Efendi, Halide Edib Adıvar, Mehmed Rauf, Şair Nigar Hanım, Ahmet Haşim, Samipaşazade Sezai, Abdülhak Şinasi Hisar, Reşat Ekrem Koçu, Müzeyyen Senar, Muazez Tahsin Berkand, Ziya Osman Saba… gibi hemen akla gelebilecek kişilerden söz ediyor.

“Zaten o dönem, üç romancı gözdemdi: Reşat Nuri, Halide Edib ve Yakup Kadri. Hangisini daha çok seviyordum? Bu, günden güne değişirdi. Kimileyin Halide Edib başa geçerdi, kimileyin Reşat Nuri, Yakup kadri, her nedense, hemen hep ikinci sıradaydı.” (s.s 208-209)

Dört mevsim İstanbul

“İstanbul hangi mevsim daha güzeldir?” gibi bir sorunun yanıtı ne olabilir. Selim İleri’nin ‘İstanbul Hatıralar Kolonyası’ adlı yapıtını okuyanların yanıtı hiç kuşkusuz, “İstanbul dört mevsim güzeldir,” olur, bence. Çünkü Selim İleri, bu yapıtında İstanbul’un her mevsim bir başka güzelliğini anlatıyor. Ama nasıl?

Boğaziçi’nin nasıl talan edildiğini anlattıktan sonra, “Bir zamanlar deniz mavisi, çınar yeşili ve ahşap renkli, beyaz mermerli Boğaziçi’ne giden yollarda bugün yükselen soğuk ve cam yüzlü gökdelenler”i (s.51) anlatıyor, adeta gözyaşları içinde.

Selim İleri, İstanbul’un dört mevsim güzel olduğunu anlatmakla kalmıyor. O, bu kentin her saat güzel ve her şeyiyle olduğunu da tanıklıkları ve anıları aracılığıyla da okura sunuyor.

“Turşucular okul kapısındaydı, Cihangir’deki ilkokulumdan Firuzağa İlkokulu’na geçince, onun kapısında. Herhalde turşularını övüp duruyorlardı. Gelgelelim, o, renk renk, istif istif, kavanoz güzeli turşulara bakmaktan bu sesleri, bu turşu sözcüklerini ayırt edememişim…” (s.190)

‘İstanbul Hatıralar Kolonyası’ adlı yapıtta bir yanıyla İstanbul’u anılarıyla bize sunan yazarın da öteki yanıyla kişisel tarihiyle ilgili kimi bilgilere de ulaşıyoruz.

Selim İleri anılarını ve bilgi birikimini ansiklopedik olmaktan uzak içten bir anlatımla sunuyor, kimi zaman yok edilen gökdelenler tarafından boğazı sıkılan İstanbul’a gözyaşları dökerek, kimi zaman da geçmişin içtenliğiyle gülümseyerek.

Mustafa ASLAN

——————————-

Selim İleri, İstanbul Hatıralar Kolonyası, Everest Yayınları’nda I. Basım Ağustos 2013, İstanbul