elveda güzel vatanım

Ahmet Ümit bu kez okurun karşısında 'Elveda Güzel Vatanım' adlı bir  tarihi romanla çıkıyor.  Romanda yakın tarihimizin önemli kişilikleri de yer alıyor.

zor yıllar

Ahmet Ümit'in 'Elveda Güzel Vatanım' adlı yapıtı yakın tarihimizin zor yıllarını kapsıyor. 1908 devrimi öncesinden başlayatak Cumhuriyet'in kuruluşu ve İzmir Suikastine kadar uzanan bir zaman dilimi veriliyor.

"...Bizzaat Karabekir Paşa'nın teklifine rağmen Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'na üye olmadığını biliyoruz. Çok sevdiğin Adnan Bey'in ısrarlarına kulak asmadın. Kara Kemal'le temkinli bir münasebet sürdürdün." (s.523)

despot kim?

Ahmet Ümit romanında II. Abdülhamit'ten zaman zaman "despot" olarak söz ediyor. Yapıtta meşrutiyet isteyenlerden korkan ve onları yok etmeye çalışan  bir kişi olarak çıkıyor okurun karşısına. "Despot"  meşrutiyet yanlılarına karşı da acımasız olduğunu,  sonrasında ise Selanik'e sürgün gidişini okuyoruz.

"Şemso'nun vurulduğu haberi, adeta bir zelzele tesiri yapmıştı Yıldız Sarayı'nda. Sultan, tehlikenin ilk kez bu kadar büyük, bu kadar yakın olduğunu fark ediyordu. Biliyorsun, Abdülhamit hep korkuyla yaşamıştır. Amcası Abdülaziz'in ölümünden beri o derin tedirginliği taşıyordu." (s.52)

devlet mi, birey mi?

Ahmet Ümit 'Elveda Güzel vatanım' adlı yapıtının bütününde dile getirdiği görüşün devlet mi birey mi sorusunu okura soruyor. ittihat ve terakki cemiyeti üzerinden dünden bugüne uzanan bir çizgide olaylar ve kişiler üzerinden "Devlet mi, birey mi?" sorusunu dile getiriyor.

mustafa kemal, talat, enver, cemal ...

Ahmet Ümit yapıtında yakın tarihimizin  önemli adları üzerinde duruyor. Kahramanlarımızın o dönemde yaptıklarının yanı sıra birbirleri arasındaki ilişkilere de yer veriyor. Örneğin: Enver Paşa'nın Mustaf Kemal'i kıskanmasını talat paşa'nın ağzından aktarıyor.

"... Talat Bey'in tepkisi yine enteresan olacaktı. "Enver Paşa'yı anlamıyorum. Takıntı haline getirdi şu Mustafa Kemal'i. Tamam 31 mart Ayaklanması'nda cevval davrandı. Mustafa Kemal ondan önce vardı istanbul'a. tamam Balkan Harbi'nde yine karşı karşıya geldiler." (s.472)

selanik ve yahudiler

'Elveda Güzel vatanım' adlı yapıtta Selanik önemli bir uzam olarak okurun karşısına çıkıyor. Bugün Yunanistan sınırları içerisinde olan bu kentin Osmanlı toprağı olduğu  ve daha sonraki yıllarını da değişik açılardan sunuluyor. Yahudilerin Selanik'te bir Yahudi devleti kurma fikrini dillendirdiklerini de belirtiyor.

"... Osmanlı  birliği çatırdıyor. Buradaki Yunanlılar, Bulgarlar Romenler yani bütün azınlıklar bağımsızlıktan, kendi devletlerini kurmaktan bahsediyor. Bizim Yahudilerin arasında da bu fikir yaygın. 'neden Selanik bir Yahudi devleti olmasın?' diyorlar. Yüzlerce yıldır halledilmemiş artık kangrene dönüşmüş hadiseler bunlar." (s. 223)

 

ittihat ve terakki

Ahmet Ümit bir yanıyla devlet mi birey mi sorgulamasını okura taşırken, bir yanıyla da devlet kurucu bir örgütlenme olan İttihat ve terakki'yi daha sonraları ise Teşkilat-ı Mahsusa'ya kadar uzanan bir düzlemde masaya yatırıyor. kahramanımızı ilk fedailer grubuna katıldıktan sonra İttihat ve Terakki'ye katılmasının yolu açılıyor. İttihat terakki örgütlenmesinin 18908 öncesi ve sonrasıyla işlevi yapıtta aktarılıyor. Bu örgütlenmenin iktidar yıllarını da aktaran yazar Cumhuriyet kurulduktan sonra İzmir Suikasti ve Kürt ayaklanmasının bahane edilerek bir tasfiye hareketinin yaşandığının altı çiziliyor.

Yakın tarihimizin özetini de bulabileceğimiz 'Elveda Güzel Vatanım' adlı yapıtta asker siyaset ilşkisi de masaya yatırılıyor. Yapıtta anlatılanlara katılmasanız da karşınızda  büyük bir çaba harcanarak ortaya konulmuş bir roman olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim.

Ahmet Ümit'in 'Elveda Güzel Vatanım' adlı yapıtı okuru bölüm bölüm sürükleyen anlatımıyla sıkılmadan okunan ve okurken de bilgilenilen bir yapıt.

 

Mustafa ASLAN

----------------

Elveda Güzel Vatanım (Roman), Ahmet Ümit, I. Basım:Everest yayınları, İstanbul, Aralık 2015