osmanlı’da isyan iklimi

Osmanlı’da isyan ya da Celali İsyanlarını ‘ Osmanlı’da İsyan İklimi’ adlı yapıt adından da anlaşılacağı gibi ‘Erken Modern Dönemde Celali İsyanları’nı anlatıyor.

konular

Sam White’in ‘Osmanlı’da İsyan İklimi’ adlı yapıt üç böümden oluşuyor. yaptta yer alan bölüm ve bölümlerdeki konu başlıkları şöyle sıralanıyor: Birinci Bölüm:Bir İmparatorluk Ekolojisi adını taşıyor.Birinci bölümde yer alan konu başlıkları ise; Bölgeler kaynaklar ve İskan, Büyüme ve Sınırları, I6. Yüzyıl Sonlarının Felaketleri, Sınırdaki Diyar:Karaman ve Larende adlarını taşıyor.

İkinci bölüm Küçük Buzul Çağı Krizi adını taşıyor. İkinci bölümde yer alan konu başlıkları ise şçyle sıralanıyor: Yakındoğu’da Küçük Buzul Çağı, Büyük Kuraklık Celali İsyanı, Celalilerin Ardından  17. Yüzyıl İklim ve Kriz.

Ekolojijk Dönüşüm adını taşıyan üçüncü ve son  bölümde yer alan konular ise şöyle sıralanıyor:Aşiret ve Köyler, Şehir ve Kır, Tedarik ve Kır.

kuraklık, tedarik sistemi ve  isyan

‘Osmanlı’da İsyan İklimi’ adlı yapıtında Sam White isyan ve iklim arasında ilşki kuruyor. Osmanlı’nın İran seferi sonrasında buğday dış satımını sürdürdüğünü belirtiyor. Yazar tan bu noktada kuraklığa ve tedarik sisteminin aksamasına dikkat çekiyor.

“Kuraklığın etkilerine sefer ihtiyaçlarının eklenmesi Osmanlı tedarik sistemlerini sürekli azalan bir sarmal içine itti. Her geçen mevsimle birlikte sıkıntılara dair şikayetler ve ilave erzak istekleri daha da arttı, hem de önceki yılların benzer krizlerine kıyasla birkaç misline varacak kadar:” (s.202)

Sam White’ın ‘Osmanlı’da İsyan İklimi’ adlı çalışmasında farklı bir yaklaşım sergileyerek isyan ve iklim ilişkisi üzerinde duruyor. celal İsyanları’na da iklim açısından bakıyor ve özellikle kuraklığın rolünü diğer nedenlerle birleştirerek veriyor.

 

Mustafa ASLAN

———————————-

Sam White, Osmanlı’da İsyan İklimi (Erken Modern Dönemde Celali İsyanları), I. Basım: Alfa Yayınları, İstanbul, Eylül 2013