kemankeş

 

Haldun Hürel’in ‘Kemankeş’ adlı romanı Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerini anlatıyor. Yazar anlatmanın da ötesinde gerileyiş sonrası yıkılışa giden yolu kahramanların kişliliğinde ve olaylarla açıklıyor.

istanbul

İstanbul üzerine yazdığı kitaplarından tanıdığımız Haldun Hürel’in ‘Kemankeş’ adlı romanıyla Osmanlı’nın son dönemini anlatıyor. Yazarın roman için seçtiği izlek kaçınılmaz olarak İstanbul. Çünkü Hürel araştırma kitaplarındaki bilgileri bir romanın kalıpları içinde veriyor. Yapıt, Roma ve Bizans dönemi ne ilişkin zaman zaman bilgiler verse de daha çok Osmanlı eserleri hakkında okuru bilgilendiriyor.

Yapıtın geçmişteki İstanbul’la bugünü kıyaslamak açısından da okura göz ardı edilmeyecek bilgiler sunuyor. Bu açıdan dün – bugün arasındaki değişimleri görmek daha kolay olur, diye düşünüyorum.

“Silah ve mühimmat deposu olarak kullanılan eski Aya İrini Kilisesi’nin, Romalıların kadim Samson hastanesi kalıntılarının yanından geçip has fırınlara doğru yönelen sadaret heyeti mensupları kallavi kavukları, yerlere kadar inen yakası kürklü kaftanları ve heybetli kapıkulu neferleri ile birinci avluyu katederken, bu geniş bahçede çeşitli görevler için bulunan ahali…” (s.s. 337-338)

osmanlı’nın sonu

Osmanlı İmparatorluğu’nun son yıllarının anlatıldığı ‘Kemankeş’ adlı yapıtta devleti yıkılışına ilişkin önemli ip uçları da veriyor. Bilim ve bilimselliğin bir yana atıldığı, devlet işlerinin cinci ve büyücü hocalarla işlerin yürütülmeye çalışıldığını veriyor, Hürel. Yapıtta Sultan İbrahim özel yaşamını ve devlet işlerini cinci ve büyücününü verdiği bilgilerle düzenliyor. Günü kurtarmaya çalışıyor. Kemankeş Mustafa Paşa ile çatışma içine giriyor ve onu öldürtüyor. sadrazamını bir rakip olrak görüyor, Sultan İbrahim. Elbette kaçınılmaz son olarak da ortaya kötü yönetim örneği ortaya çıkıyor.

“Kemankeş o denli perişan haldeydi ki, ayakta durmakta zorlanıyor ve yalpalayarak sürüklenerek ilerlerken bile hala kendi canından çok katibi Ali’nin o korkunç idam anında kim bilir ne acılar yaşadığını düşünmeye devam ediyordu.” (s. 451)

İstanbul’a ilişkin yazdığı kitaplarla tanınan Haldun Hürel’in ‘Kemankeş’ adlı yapıtı Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılış nedenlerini gösterdiği kadar izlek olarak İstanbul’un sunulmasıyla da dikkat çekiyor.

Mustafa ASLAN

————————-

Haldun Hürel, Kemankeş, I. Basım:Kapı Yayınları, İstanbul Ağustos, 2013