Osmanlı'nın Sürgün Şairleri

Tuba Işınsu Durmuş’un ‘Osmanlı’nın Sürgün Şairleri’ yeni basımını Kapı Yayınları arasında yaptı.  Yazar Osmanlı'da sürgün şairler konusunu çeşitli yönleriyle ortaya koyuyor.

'Osmanlı'nın Sürgün Şairleri' adlı yapıtta yer alan konu başlıklarını şöyle sıralayabiliriz:Sürgün kavramı ve Osmanlı toplumunda sürgün algısı, Osmanlı Ceza Hukuku'nda sürgünün yeri, Batı'da sürgün algısı, Biyografi kaynaklarında sürgün ifadeleri, Sürgün kararını kim verir? Sürgüne gitme süreci, Sürgün/hapis süresi, Sürgün cezalarının affı, Osmanlı şair/yazarlarının sürgün mekanları,  Osmanlı şair/yazarlarının sürgüne gönderilme sebepleri ve sürgün şiirleri, Ahlaki sebeplerden dolayı sürgüne gönderilenler, Düşmanlarının gözden düşürmesi sonucunda sürgüne gönderilenler, Görev başarısızlığı sebebiyle sürgüne gönderilenler, Siyasi sebeplerden ve görüş ayrılıklarından dolayı sürügne gönderilenler.

"Sürgünlerin büyük ölçüde merkezden uzaklaştırma düşüncesinin hakim olmasından dolayı İstanbul'dan yapıldığı görülmektedir. Ceza sonucu olmasa da, kendisine verilen bir görev sebebiyle İstanbul'dan ayrı kalan şairlerin, bu konumlarını şiirlerinde sürgün olarak nitelendirmeleri bu görüşü desteklemektedir." (s.238)

sürgünün sonu

Sürgünün sonu her zaman iyi olmadığı görülüyor. Sürgünü bitip geri dönemeyebiliyordu. İşte yapıtta yer alan tipik örneklerden birisi de İzzet Molla'nın sürgünü olarak karşımıza çıkıyor, Tuba Işınsu Durmuş'un çalışmasında.

"İzzet Molla'nın Sivas'a sürgün edilmesinden sonra haklılığı kanıtlanmıştır. Osmanlı ordusu Ruslar karşısında ağır bir yenilgiye uğrayınca Sultan II. Mahmud af fermanı çıkartmış ancak ferman Sivas'a ulaşmadan Şair vefat etmiştir." (s. 147)

Tuba Işınsu Durmuş'un 'Osmanlı'nın Sürgün Şairleri' Osmanlı'daki sürgün şairler konusunu nedenleriyle aydınlatan bir inceleme. Sadece araştırmacıların değil edebiyatseverlerin de yararlanabileceği bir yapıt.

Mustafa ASLAN

--------------

Tuba Işınsu Durmuş, Osmanlı'nın Sürgün Şairleri, Kapı Yayınları'nda I. Basım: Ağustos 2014, İstanbul